Από τις αρχές του 11^ου αιώνα προετοιμάστηκε η ιδέα της ενοποίησης της Γεωργίας. Έτσι κατά τη βασιλεία του Δαυίδ του Δ΄ του Θεμελιωτή (1089-1125), που πήρε την ηγεσία του αγώνα ενάντια στους σελτζούκους Τούρκους, η ενοποίηση αυτή έγινε πραγματικότητα. Ο 12^ος αιώνας θεωρείται περίοδος ακμής στη Γεωργιανή ιστορία. Τα σύνορα της χώρας εκτείνονται από τη Μαύρη μέχρι την Κασπία θάλασσα και από τον Καύκασο έως τη Μικρά Ασία, περιλαμβάνοντας το Kurdistan και την Τραπεζούντα. Επίσης στο πρώτο τέταρτο του 12^ου αιώνα δημιουργήθηκαν δύο ακαδημίες, η μία στο Gelati και η άλλη στο Ikalto, γεγονός που δείχνει ότι η παράδοση του Πανεπιστημίου εισέδυσε από την Κωνσταντινούπολη στη Γεωργία, στα πλαίσια μίας ακμής σε όλα τα επίπεδα της ζωής.

Αυτή την εποχή εκτελέστηκαν τοιχογραφίες όχι μόνο σε νεοαναγειρόμενες εκκλησίες αλλά και σε παλαιότερα κτίρια που ανακαινίστηκαν, όπως στο Ateni, που κτίστηκε τον 7^ο αιώνα και ανακαινίστηκε στα τέλη του 11^ου αιώνα. Οι σχέσεις με το Βυζάντιο εμφανίζονται με σαφήνεια σε αρκετές περιπτώσεις, όπως προκύπτει και από την τεχνοτροπική και εικονογραφική ανάλυση των σωζόμενων τοιχογραφιών. Καταγράφηκαν οκτώ μνημειακά σύνολα.

Η διατήρηση της απεικόνισης του Χριστού στην αψίδα στη Γεωργία, και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οφείλεται πιθανότατα στη συνήθεια της απεικόνισης του Σταυρού στον τρούλο, όπως στο Ateni, μετά το 1089. Το θέμα του Χριστού σε δόξα συνδυάζεται, με στοιχεία από το Όραμα του Ιεζεκιήλ- τετράμορφα και χερουβείμ- τα οποία προστίθενται επίσης και στη Δέηση, σύνθεση που διακοσμεί και αυτή την αψίδα (Nakipari-1130, Pavnisi-1170 έως 1180 και Machvarisi 1140), όπως αναφέρθηκε.

Στο ναό του Ateni, που κτίστηκε στον τύπο του τετρακόγχου εμπνευσμένο από το Dzvari, την κύρια αψίδα, στα ανατολικά, καταλαμβάνει η Θεοτόκος στον τύπο της Κυριώτισσας, ενώ ο Παντοκράτορας σε μετάλλιο προστίθεται -χαμηλότερα από τη Θεοτόκο- στο εσωράχιο του τόξου της ανατολικής κόγχης. Η παραδοσιακή για τη Γεωργία τοποθέτηση του Σταυρού στον τρούλο εξηγεί το λόγο για τον οποίο ο Παντοκράτορας τοποθετήθηκε στην αψίδα. Χριστολογικές σκηνές διακοσμούν τη βόρεια αψίδα, μαριολογικές τη νότια, ενώ στα δυτικά αναπτύσσεται η Δευτέρα Παρουσία.

Η Μεγάλη Εκκλησία στο Gelati, αφιερωμένη στη Θεοτόκο, κτίστηκε περίπου στο πρώτο τέταρτο του 12ου αιώνα, σε τύπο σταυροειδή εγγεγραμμένο με τρούλο. Η αρχική διακόσμηση έχει σχεδόν εξαφανιστεί εκτός από το ψηφιδωτό στην κόγχη της αψίδας, που μπορεί να χρονολογηθεί γύρω στο 1125 με 1130, και από αποσπασματικές τοιχογραφίες στο νάρθηκα. Όπως είναι φανερό εφαρμόζεται και εδώ, όπως στο Ateni, η βυζαντινή εικονογραφική παράδοση, καθώς απεικονίζεται στην αψίδα η Θεοτόκος βρεφοκρατούσα στον τύπο επίσης της Κυριώτισσας.

Σε ό,τι αφορά στην τεχνοτροπική απόδοση, η ζωγραφική στο Ateni εκφράζει, αναμφίβολα, την πρώιμη τέχνη των Κομνηνών, όπου, όπως είναι γνωστό, κυριαρχεί η γραμμή. Στο Gelati εξάλλου, φαίνεται βέβαιη η συμμετοχή ελλήνων καλλιτεχνών ή πιθανόν γεωργιανών, που είχαν εκπαιδευτεί στο Βυζάντιο στη δύσκολη τεχνική του ψηφιδωτού. Ο τοιχογραφημένος διάκοσμος τέλος στο Pavnisi, περίπου 1170-80, δείχνει ότι ο ζωγράφος εκείνος είχε μία σημαντική εξοικείωση στα βυζαντινά πρότυπα.

Στην εκκλησία του Nakipari οι μορφές ακολουθούν γραμμική τεχνοτροπία. Το γραμμικό και σκληρό σχέδιο είναι χαρακτηριστικό της τέχνης του ζωγράφου Tevdore και της σχολής του. Ο Tevdore από τη Σβανετία διακόσμησε μία σειρά εκκλησιών: Iprari (πριν το 1096), Lagurka (1112), Nakipari (1130). Ένας άλλος ζωγράφος είναι επίσης γνωστός, ο Mikael Maglakeli, που διακόσμησε την εκκλησία στο Machvarisi το 1140.

Πέντε δωρητές, εκ των οποίων ένας φορά βυζαντινή αυτοκρατορική ενδυμασία, εικονίζονται, μαζί με άλλες μορφές αγίων, στη νότια κόγχη στο Ateni, που είναι διακοσμημένη κυρίως με το μαριολογικό κύκλο, όπως αναφέρθηκε. Οι δωρητές αυτοί συνοδεύονται από κακά διατηρημένες επιγραφές, των οποίων η χρονολογία κυμαίνεται στη βιβλιογραφία, ανάμεσα στον 9^ο, 10^ο ή και στο τρίτο τέταρτο του 11^ου αιώνα. Η επικρατέστερη, ωστόσο, άποψη ταύτισης των δωρητών τοποθετεί χρονολογικά το μνημείο μετά το 1089.

Πολύ ενδιαφέρουσα τέλος είναι η απεικόνιση στον κυρίως ναό στο Machvarisi (1140) της στέψης του Δημητρίου του Α΄ (1125-1156). Ο Δημήτριος με πλούσιο γεωργιανό χιτώνα εικονίζεται να δέχεται την ευλογία από το Χριστό και να στέφεται από έναν άγγελο, ενώ δύο ευγενείς τον χρίζουν με ένα σπαθί. Η παράσταση αυτή δείχνει ότι η βυζαντινή τυπική εικονογραφική παράδοση της στέψης, διαμορφώθηκε σύμφωνα με τα τοπικά έθιμα.